Από Προκοπάς Φράγκος  Πολιτικός Μηχανικός , Διευθυντής  Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου ( Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.).

Τα στερεά απόβλητα, αποτελούν σήμερα μια από τις σοβαρότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις του καιρού μας. Τα απόβλητα από εκσκαφές κατασκευές και κατεδαφίσεις, Α.Ε.Κ.Κ., είναι από τα πιο βαριά και ογκώδη απόβλητα, τα οποία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση  αποτελούν ένα ρεύμα αποβλήτων με  προτεραιότητα στη διαχείριση.

Η ευαισθητοποίηση στην Κύπρο για τα Α.Ε.Κ.Κ. ξεκίνησε από το 2002 όταν ψηφίστηκε Νόμος για τη διαχείριση Αποβλήτων : «Ο περί ∆ιαχείρισης Στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων – Αρ. 215 (ι)/2002». Με την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κυπριακή νομοθεσία εναρμονίστηκε  σε μια κοινή Ευρωπαϊκή  Νομοθεσία (ΕΚ 98/2008) η οποία ενσωματώθηκε στην Κυπριακή Νομοθεσία με τον Περί Αποβλήτων Νόμο του 2011 (Ν. 185(Ι)/2011) . Για σκοπούς ενίσχυσης της νομοθεσίας το αρμόδιο Υπουργείο σε συνεργασία με τη Συμβουλευτική Επιτροπή Διαχείρισης Αποβλήτων, (Σ.Ε.Δ.Α.),  δημιούργησαν τους  περί στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων (Διαχείριση Αποβλήτων από Εκσκαφές, Κατασκευές, Κατεδαφίσεις ) Κανονισμούς του 2011 , ΚΔΠ159/2011, οι οποίοι ψηφίστηκαν στις 29 Οκτωβρίου 2011.

Για πλήρη γνώση των προνοιών των προαναφερθέντων νόμων μπορεί να  γίνει χρήση του πιο κάτω ηλεκτρονικού συνδέσμου :

https://www.moi.gov.cy/moi/moi.nsf/All/16FC4DE26F121915C2257A92001DE0BA

Οι παρόντες κανονισμοί ισχύουν για τον Ιδιοκτήτη (Κύριο) του έργου καθώς και τον παραγωγό αποβλήτων. Λέγοντας παραγωγός αποβλήτων εννοείται  το πρόσωπο, του οποίου η δραστηριότητα παράγει Α.Ε.Κ.Κ.  και περιλαμβάνει τους εργολήπτες Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων.

Σύμφωνα με τους παρόντες κανονισμούς, ο ιδιοκτήτης του έργου, έχει ΠΛΗΡΗ ΕΥΘΥΝΗ για τη διαχείριση των παραγόμενων ΑΕΚΚ και οφείλει:

1.    Πριν την έναρξη των εργασιών να  ετοιμάζει και να φυλάσσει στο εργοτάξιο ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης Αποβλήτων για το οποίο φέρει  πλήρη ευθύνη και το οποίο  περιλαμβάνει:

(i) όνομα και διεύθυνση του ιδιoκτήτη
(ii) περιγραφή του έργου-χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης-αντίγραφο τίτλου ιδιοκτησίας ή μίσθωσης της γης .
(iii) την ανά είδος ποσότητα,  κατ’ όγκο ή κατά βάρος  των αναμενόμενων προς παραγωγή Α.Ε.Κ.Κ..
(iv) τις μεθόδους διαχείρισης Α.Ε.Κ.Κ. - χώρους προσωρινής εναπόθεσης & διαλογής (σχέδιο κάτοψης χώρου) – τεχνικό/μηχανολογικό εξοπλισμό - τους αδειούχους διαχειριστές με τους οποίους θα συνεργαστεί και του τρόπου εμπλοκής τρίτων μερών που θα συμμετέχουν στο κύκλο της διαχείρισης.

2. να καταθέσει στην Αρμόδια Αρχή, πριν την έναρξη των εργασιών, τραπεζική εγγύηση για τη διασφάλιση εκπλήρωσης των υποχρεώσεών του.

Για να απαλλαχθεί ιδιοκτήτης από τις πιο πάνω υποχρεώσεις  πρέπει να συνάψει σύμβαση με τον εργολάβο, με την οποία ο ιδιοκτήτης του έργου, μεταφέρει όλες τις πιο πάνω υποχρεώσεις στον παραγωγό, δηλαδή τον εργολάβο.

Αφού υπογραφτεί η σύμβαση ο εργολάβος  καλείται:

1. Πριν την έναρξη εκτέλεσης οποιουδήποτε έργου ετοιμάσει ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης Α.Ε.Κ.Κ. του οποίου έχει πλήρη ευθύνη για την ορθότητα , μεριμνά για τη φύλαξη του στο εργοτάξιο και θέτει αυτό στη διάθεση του Υπουργείο Εσωτερικών όποτε το ζητήσει.

2. Κατά την εκτέλεση Οικοδομικού η Τεχνικού Έργου μεριμνά ώστε να επιτυγχάνει την πρόληψη, μείωση και ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων και να διευκολύνει και προωθεί την αποξήλωση, επαναχρησιμοποίηση, αξιοποίηση και ιδίως την ανακύκλωση των αποβλήτων και την ασφαλή απομάκρυνση τυχόν επικίνδυνων ουσιών.

3. Τηρεί αρχείο σχετικά με κάθε οικοδομικό και τεχνικό έργο στο οποίο έχει δραστηριοποιηθεί και από το οποίο παρήχθησαν Α.Ε.Κ.Κ.. Για κάθε έργο θα πρέπει να καταγράφεται στο αρχείο η συνολική ποσότητα κατά βάρος των αποβλήτων που έχουν παραχθεί, η επιμέρους ποσότητα για κάθε ρεύμα αποβλήτου.

4. Χρησιμοποιεί κατά προτεραιότητα ανακυκλωμένα υλικά σε οποιοδήποτε οικοδομικό ή τεχνικό έργο

5. Παραλαμβάνει από αδειοδοτημένο διαχειριστή το  δευτερογενές υλικό.

6. Συμμετάσχει σε Ατομικό ή Συλλογικό Σύστημα Διαχείρισης Αποβλήτων.

• Για την εγγραφή και αδειοδότηση Ατομικού Συστήματος ο παραγωγός πρέπει να αποταθεί στο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, υποβάλλοντας τα κατάλληλα έντυπα και καταβάλλοντας τα ανάλογα ποσά προς εγγύηση.

• Για την εγγραφή και αδειοδότηση Συλλογικού Συστήματος  απαιτείται η συμμετοχή πέραν του ενός εργολάβου , η  υποβολή των κατάλληλων εντύπων και η καταβολή των ανάλογων εγγυητικών προς το Υπουργείο Εσωτερικών.

Το κάθε σύστημα αποβλέπει:

1. Στην ορθολογική διαχείριση των ΑΕΚΚ κατά το στάδιο της παραγωγής τους ώστε να περιορίζονται στο ελάχιστο οι επιβλαβείς επιπτώσεις στο περιβάλλον,
2. Στη συλλογή των ΑΕΚΚ ούτως ώστε να επιτυγχάνεται ο μέγιστος συνολικός όγκος ωφέλιμων αποβλήτων
3. Στην μεταφορά των ΑΕΚΚ σε αδειοδοτημένο διαχειριστή
4. Στην ορθολογική διαχείριση των Α.Ε.Κ.Κ με στόχο την επίτευξη υψηλού επιπέδου ανάκτησης υλικών, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης τους.
5. Στην επίτευξη υψηλού βαθμού συνεργασίας  όλων των εμπλεκόμενων οικονομικών παραγόντων , νομικών ή φυσικών προσώπων που συμμετέχουν στη διαχείριση Α.Ε.Κ.Κ.

Τα  εγκεκριμένα Συλλογικά Συστήματα Διαχείρισης Αποβλήτων, όπως και οι αδειοδοτημένοι Χώροι Συλλογής Αποβλήτων, είναι καταγεγραμμένα στην Ιστοσελίδα του Υπουργείου

Εσωτερικών, στον παρακάτω ηλεκτρονικό σύνδεσμο: www.moi.gov.cy/moi/moi.nsf  ακολουθώντας τις υποκατηγορίες: Διοίκηση – Τεχνικές Υπηρεσίες - ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ / ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ.

Οι εργολήπτες αφού εξασφαλίσουν συμμετοχή σε Ατομικό ή Συλλογικό  Σύστημα, είναι υποχρεωμένοι να μεταφέρουν τα στερεά απόβλητα στους αδειοδοτημένους χώρους συλλογής αποβλήτων.

Οι τιμές χρέωσης για την παραλαβή των αποβλήτων,  από τους χώρους αυτούς, κυμαίνονται  ανάλογα με το είδος κάθε αποβλήτου.

Στις περιπτώσεις που τα απόβλητα παραδίδονται χωριστά ανά είδος, μετά από διαλογή στο χώρο παραγωγής τους (πηγή),  η χρέωση αυτή είναι μειωμένη.

Η εφαρμογή της νομοθεσίας, είναι επιβεβλημένη και η συνεισφορά όλων για την επιτυχία αυτής της εφαρμογής είναι απαραίτητη.

Προτρέπονται οι μελετητές όπως ενημερωθούν για την εφαρμογή της νομοθεσίας  έτσι ώστε να εφαρμοστεί: η αρχή της πρόληψης και σωστής διαχείρισης  της δημιουργίας  αποβλήτων από εκσκαφές κατεδαφίσεις και κατασκευές  Α.Ε.Κ.Κ. ( οικοδομικά και τεχνικά έργα).

Με την εμπλοκή και των μελετητών, θα επισπευτεί η εφαρμογή της Νομοθεσίας και θα συμβάλουν έτσι με τη σειρά τους στον περιορισμό του συνολικού όγκου των ΑΕΚΚ.  Κατ’ επέκταση στη μείωση των επιβλαβών επιπτώσεων στην υγεία των ανθρώπων, στη μείωση της σπατάλης ενέργειας και άλλα συναφή. Οικονομικά οφέλη θα προκύψουν, από τη χρήση μικρότερων ποσοτήτων στα διάφορα οικοδομικά υλικά, καθώς και στο κόστος επεξεργασίας, χρήσης και απόρριψης τους .

Η έλλειψη περιβαλλοντικής συνείδησης, η κακή ποιότητα ζωής και αισθητικής, σήμερα φαίνεται και από την ανεξέλεγκτη και χωρίς προγραμματισμό ανοικοδόμηση κτηρίων . Η περιβαλλοντική συνείδηση είναι υπόθεση που αφορά όλους. Για αυτό και οι οργανωμένοι εργολάβοι διοργανώνουν σεμινάρια εκπαιδεύοντας τα μέλη τους, σχετικά με τη διαχείριση των Α.Ε.Κ.Κ

Κάθε αδειούχος εγγεγραμμένος Εργολήπτης στο Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών (Σ.Ε.Ε.Ε.) επιβάλλεται να παρακολουθήσει το σχετικό Σεμινάριο, με θέμα: «Νομικές Υποχρεώσεις  Διαχείρισης Αποβλήτων Α.Ε.Κ.Κ.» .

Η παρακολούθηση αυτών των σεμιναρίων και από τους Μελετητές, θα είναι άκρως βοηθητική για την επιτυχία του συνολικού στόχου.

Όπως προκύπτει από τα προαναφερθέντα, η Διαχείριση των Α.Ε.Κ.Κ. όχι μόνο συμβάλλει σημαντικά σε μια πιο οικονομική διεκπεραίωση ενός έργου αλλά και συμβάλλει ουσιαστικά σε μια πιο καθαρή Κύπρο απαλλαγμένη από τους διάφορους ακαλαίσθητους τόπους απόρριψης μπάζων και στερεών αποβλήτων.

Όλοι οι οργανωμένοι φορείς του κλάδου της Οικοδομικής Βιομηχανίας επιβάλλεται να δηλώσουν παρόντες, για ένα πιο καθαρό και  υγιές περιβάλλον και συνεχιστές της προοπτικής βελτίωσης του.